Ottoman Turkish bows

Książka szczegółowo opisująca proces powstawania łuków azjatyckich, z naciskiem na łuki tureckie. Jedna z niewielu pozycji poświęcona tej tematyce. Szczerze polecam!
czytaj dalej...

Słowiańskie strzały wczesnośredniowieczne
Dodano: 2010-12-13
Autor: Mumin
Słowiańskie strzały wczesnośredniowieczne

Szkic słowiańskiej strzały,
na podstawie własnego obecnego stanu wiedzy w zakresie łucznictwa historycznego
Uboga jest nasza wiedza na temat strzał z okresu kształtowania się państwa piastowskiego gdyż ubogi jest zbiór znalezisk tego typu. Jednakże fragmentarycznie rozsiane przykłady znalezisk oraz posiłkowanie się artefaktami sąsiednich kultur pozwala nam na stworzenie pewnego wzorca typowej strzały lub przynajmniej wiernej realiom ludności z okresu plemiennego lub wczesnopaństwowego z terenów współczesnej Polski.
Jak mógł wyglądać taki pocisk?
Po pierwsze promień: Niezwykła lesistość terenów zachodniej słowiańszczyzny oraz mnogość gatunków drzew wyśmienicie nadających się do przygotowania głównego elementu strzały jakim jest promień, wymuszała wręcz zastosowanie drewnianego promienia łupanego i struganego z takich gatunków takich jak jesion, brzoza, dąb, czy topola jak również gatunki iglaste jak sosna czy cis.
Ówczesne promienie strzał wielce różniły się od dzisiejszych łatwo dostępnych wałków przetaczanych fabrycznie z łatwo dostępnych i w wielu przypadkach kiepskich materiałów
Natomiast słowiański rzemieślnik czy nawet ktoś sporadycznie wykonujący strzały na własny użytek do polowań w zimowe dni. Poświęcał wiele uwagi na przygotowanie kompletu jednakowych promieni, czego finalnym efektem były drzewce profilowane o kształcie wrzecionowatym bądź cieniowane ku osadzie. Taki wyrób ma znacznie lepsze właściwości aerodynamiczne a niżeli fabryczny wałek o cylindrycznym kształcie często o przypadkowym niekontrolowanym biegu słoi lub z pozostałościami po sękach.

Cieniowanie promienia jesionowego

Gwizd do strugania promieni
z ornamentem
Mało jest takich świetnie zachowanych znalezisk jak promienie wyłowione z jeziora Lednickiego ale już na podstawie tego konkretnego znaleziska, znalezisk z terenów skandynawskich, jak i własnych doświadczeń w produkcji drewnianych promieni strzał można było opracować pewną typologię.

Wykonanie osady

Osady wczesnośredniowieczne, brzozowe mojego wykonania
Nie można też wykluczyć stosowania osad wpuszczany w promień jak na przykład w znaleziskach z miasta Hedeby
Kolejnym nieodłącznym elementem składowym strzały jest grot. Groty strzał wykonywano z takich materiałów jak poroże, kości zwierząt, twarde drewno jak i oczywiście stal, nie można również wykluczyć stosowania materiału na grot z zamierzchłych czasów, jakim jest krzemień a nawet według pewnych teorii z kości ryb

Grocik strzały z kości (fulcrum) jesiotra

http://www.gryfino.powiat.pl
Żelazne groty strzał typ bodkin i liść.
Muzeum w Cedyni
Zasadniczo groty służące do polowań na zwierzęta są częstszym znaleziskiem z tamtego okresu a niżeli groty przeznaczone do penetracji kolczug, gdyż groty myśliwskie można było wykonać również z poroża jeleniowatych lub z kości bydlęcych. O skuteczności takich grotów niech świadczy szczęka dzika z Wolina, w której utkwił rogowy grot strzały

Rogowy grot z Wolina w szczęce dzika
Bardzo podobne groty strzał znaleziono również w Grzybowie.

z prawej grot z zadziorami, bullet, i od lewej tępy do polowania na ptactwo i zwierzątka futerkowe

replika mojego autorstwa
Ostatnim nieodłącznym elementem każdej strzały do łuku jest opierzenie, zapewne wykonywane z piór ogólnie dostępnych, kaczych bądź gęsich lub innych ptaków, których pióra wykazują jakąś wartość. O tyle o ile kształt lotek jest uzależniony od przeznaczenia strzały o tyle sposób ich mocowania jest pewnikiem. Tak wiec do klejenia lotek używano dwóch rodzajów spoiwa. Kleju zwierzęcego lub dziegciu,

dziegiec,fot.by Krzysztof Kopec.

dzięgieć na promieniu
nie można też wykluczać, iż lotki nie były wcale klejone a jedynie przyszywane do promienia. Do wykonania owijek i przeszyć stosowano ścięgna, nici lniane, jak również końskie włosie czy inne naturalne nici będące pod ręką wczesnośredniowiecznego rzemieślnika jak chociażby włókna z pokrzywy.

Gotowe opierzenie

opierzenie według wymiarów zaczerpniętych ze strzały z Jeziora Lednickiego